استان پهناور خراسان رضوی به دلیل برخورداری از ظرفیت های بی بدیل تاریخی، فرهنگی،طبیعی، زیارتی، درمانی، خوراک و همچنین زیرساختهای مناسب حمل و نقل ریلی، هوایی و زمینی و به برکت وجود مضجع مطهر امام رضا (ع) در مشهد مقدس، از گذشته تا به حال مهد سرمایه گذاری گردشگری در ایران است. چنانکه در حال حاضر دارای 2912 تأسیسات گردشگری است که تعداد 2175 واحد آن به تأسیسات اقامتی اعم از هتل های یک تا پنج ستاره، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، زائرسرا، خانه مسافر و اقامتگاه های سنتی و بومگردی اختصاص دارد و عملا بالغ بر نیمی از واحدهای اقامتی رسمی و غیر رسمی(مهمانسراهای دولتی، حسینیه های دارای واحد اقامتی و …) کشور را در خود جای داده که قریب به اتفاق این واحدها نیز در مشهد مقدس قرار گرفته اند.
تعداد 35/721 نفر به صورت مستقیم در این تأسیسات گردشگری شاغل هستند و بالغ بر 70/000 نفر نیز به صورت غیرمستقیم در کسب و کارها و صنایع وابسته به آن مشغول فعالیت می باشند. تعداد تخت های رسمی واحدهای اقامتی استان نیز در حال حاضر 140/860 باب است که با احتساب نفر اضافه به بالای 200/000 تخت می رسد. این حجم از ظرفیت گردشگری و به صورت خاص در حوزه ی اقامت، قابل مقایسه با سایر استانها و شهرهای کشور نیست و نشان از اهمیت و جایگاه ویژه سرمایه گذاری گردشگری در این استان دارد.
خوشبختانه با سیاست هایی که در سالهای اخیر در پیش گرفته ایم، بخشی از سرمایه ها و سرمایه گذاران را به سمت و سوی سایر شهرستانهای دارای ظرفیت گردشگری سوق داده ایم، چنانکه شاهد کاهش سرمایه گذاری برای احداث واحدهای اقامتی پرستاره در مشهد و بعضاً وصول درخواستهای تبدیل ساختمانهای موجود در مرکز شهر مشهد به واحد اقامتی هستیم و توزیعی ملایم و متعادل در سرمایه و سرمایه گذاری در سطح استان به ویژه در سایر تأسیسات گردشگری همچون مجتمع های گردشگری، مراکز تفریحی، سرگرمی، محیط و پارک طبیعت گردی، سفره خانه سنتی، اردوگاه گردشگری، اقامتگاههای سنتی وبومگردی و غیره در حال انجام است.
در باب اهمیت و جایگاه ویژه سرمایه گذاری گردشگری در استان خراسان رضوی توجه شما خوانندگان عزیز را به دو نکته مهم آماری و عملکردی جلب می کنم:
- حدود یک سوم حجم سرمایه گذاری پروژه های در دست ساخت و تبدیل گردشگری کشور به استان خراسان رضوی اختصاص دارد و سهم این استان در حال حاضر حدود 126/000 میلیارد تومان است.
- در هفته گردشگری سالجاری یعنی 1403 تعداد 167 پروژه سرمایه گذاری گردشگری در کشور افتتاح گردید که حجم سرمایه گذاری کل این پروژه ها 10/000 میلیارد تومان بود و تنها استان خراسان رضوی 41 درصد از حجم سرمایه گذاری فوق، یعنی 4/100 میلیارد تومان را به خود اختصاص داده است.
تعداد این پروژه ها،20 واحد است که شامل یک هتل 4 ستاره- یک هتل سه ستاره – یک هتل دو ستاره – دو هتل یک ستاره- دو هتل آپارتمان- سه مجتمع گردشگری و مرکز تفریحی سرگرمی- سه اقامتگاه بومگردی- یک سفره خانه سنتی و شش دفتر خدمات مسافرتی هستند و در شهرستانهای مشهد (17 پروژه)- تربت حیدریه (2 پروژه)- طرقبه و شاندیز (یک پروژه) توزیع شده اند و از محل بهره برداری آنها 417 شغل و 1197 تخت جدید اقامتی در سطح استان ایجاد شده است.
حتما بخوانید: بهرهبرداری از ۱۳ پروژه سرمایهگذاری گردشگری خراسان رضوی در هفته دولت
در ادامه این مبحث گزارشی تجمیعی نیز از عملکرد شش ماهه ابتدایی سالجاری و هفته گردشگری در حوزه ی سرمایه گذاری گردشگری آورده ام:
- صدور تعداد 69 فقره موافقت اصولی و اولیه صادره گردشگری با حجم سرمایه گذاری 1537 میلیارد تومان
- صدور تعداد 11 فقره مجوز ایجاد گردشگری با حجم سرمایه گذاری 1744 میلیارد تومان
- صدور تعداد 62 فقره پروانه بهره برداری گردشگری با حجم سرمایه گذاری 5430 میلیارد تومان
- تعداد اشتغال ایجاد شده در زمان بهره برداری : 1100 نفر
- تعداد تخت اضافه شده به واحدهای اقامتی استان: 1660 تخت
همچنین حجم سرمایه گذاری پروژه های گردشگری که در شش ماهه اول سالجاری به بهره برداری رسیده اند در مقایسه با شش ماهه اول سال گذشته (1402) رشدی 75 درصدی داشته و تعداد مجوزهای بهره برداری صادره 37 % و تعداد تخت نیز رشدی 30 درصدی داشته است.
میزان حجم سرمایه گذاری پروژه های گردشگری به بهره برداری رسیده در هفته گردشگری سالجاری هم در مقایسه با هفته گردشگری سال گذشته، 153 % رشد و در تعداد اشتغال ایجاد شده 62 درصد و همچنین در تعداد تخت اضافه شده نیز شاهد رشد 6 درصدی می باشیم.
حجم سرمایه گذاری خارجی انجام شده در حوزه گردشگری استان از ابتدای سال 1400 تاکنون نیز 155 میلیون دلار می باشد که بیشتر توسط اتباع کشورهای افغانستان، عربستان، عراق و ایرانیان مقیم خارج از کشور صورت پذیرفته است.
نویسنده: احمد دیناری ؛ معاون سابق و رئیس اکنون حوزه سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت های اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی – مشاور، سخنران و نویسنده ی حرفه ای سرمایه گذاری گردشگری