آغاز یک کسب و کار مثل سفری است که می تواند اهداف متعددی داشته باشد و برای این سفر و کسب تجربه ای لذت بخش؛ نیازمند یک نقشه راه هستیم که طرح کسب و کار یا بیزنس پلن نام دارد و اساساً یک بیزنس پلن به منظور تأسیس یا راه اندازی کسب و کار توسط یک کارآفرین یا سرمایه گذار، جذب شرکای جدید و جلب اعتماد بانک ها یا مؤسسات مالی تهیه و استفاده می شود.

این طرح با تعیین و پیش بینی استراتژی های عمومی و کلی کسب و کار پیش رو به ما کمک می کند تا طرح یا ایده ی کارآفرینی یا سرمایه گذاری خود را به خوبی آغاز و به خوبی مدیریت کنیم و دستیابی به اهداف کلی کسب و کار را نیز برای ما آسان تر می کند. معمولاً اینگونه طرح ها از مراحل تهیه طرح های مربوط به یک ایده ی سرمایه گذاری، پس از مطالعات فرصت و مطالعات امکان سنجی تهیه می شوند و چشم اندازی کلی و برنامه ای روشن در اختیار سرمایه گذاران و کارآفرینان قرار می دهند تا پروژه ی خود را با کمترین ریسک ممکن و با شناخت کافی تأسیس نمایند و یا اینکه از طریق مجموعه فعالیت های مشخص و پیشنهادی، یک ایده تبدیل به واقعیت شود.

بیزنس پلن تمام جوانب یک کسب و کار را اعم از تحلیل بازار و رقبا، تیم و ساختار مدیریتی، توصیف کسب و کار، برنامه ها و پیش بینی های مالی و اقتصادی، استراتژی های بازاریابی و … را پوشش می دهد. به عبارتی بهتر این طرح به کارآفرینان و سرمایه گذاران کمک می کند تا چشم اندازهای مالی کسب و کار خود را ترسیم کنند، آسیب ها و مخاطرات آن را به حداقل برسانند و آن را به خوبی مدیریت و راهبری کنند و در این ارتباط باید روی فرصت ها و جزئیات کسب و کار تمرکز کند، تمام حوزه های کلیدی آن همچون استراتژی های بازاریابی و تبلیغات، برنامه های مالی و … را نیز پوشش دهد و برنامه محور باشد.

اما مارکتینگ پلن یا طرح بازاریابی، همان بخش عملیاتی و اجرایی شده ی سرفصل استراتژی های بازاریابی مندرج در یک بیزنس پلن است. تکه ای از کیک بیزنس پلن که از آن جدا شده و عملیاتی تر یا کاربردی تر شده تا کسب و کار در مسیر فعالیت خود به اهداف بازاریابی اش که همانا سهم بیشتر بازار و مشتریان، وفادارسازی آنها، فروش بیشتر و سود بیشتر است در مدت زمانی مشخص، دست یابد.

اصولاً در تهیه مارکتینگ پلن تعیین اهداف مشخص بازاریابی و تحلیل موقعیت کسب و کار در بازاری که در آن قرار دارد از اهمیت زیادی برخوردار است و باید به دقت تعیین و مورد بررسی قرار گیرند.

بنابراین مأموریت مارکتینگ پلن در کسب و کار دستیابی به اهداف بازاریابی از طریق کوتاه ترین، مناسب ترین، مؤثرترین و مقرون به صرفه ترین روش ها و تکنیک های عملیاتی است و به همین دلیل من آن را GPS کسب و کار نام نهاده ام.

در حقیقت طرح بازاریابی ترکیبی است از هفت عنصر آمیخته ی بازاریابی ( محصول، قیمت، مکان، ترویج، مردم، فرایند و جلوه های ظاهری و فیزیکی) و چهار عنصر استراتژی بازاریابی یعنی تخصص، تمایز، تقسیم بندی بازار و تمرکز به شکل کاربردی و عملیاتی. چراکه در بیزنس پلن صرفاً به استراتژی های پیشنهادی مربوط به هر یک از این عناصر اشاره می شود و در مارکتینگ پلن در قالب برنامه ای مشخص به جنبه های عملیاتی آنها پرداخته می شود.

به طور مثال در بخش استراتژی های بازاریابی بیزنس پلن تهیه شده برای یک شرکت خدمات مسافرتی و گردشگری، استراتژی پیشنهادی جهت تبلیغ خدمات شرکت، استفاده از ظرفیت شبکه های اجتماعی الکترونیکی تعیین شده است و در مارکتینگ پلن دقیقاً نوع و یا مصداق شبکه های اجتماعی بر اساس اهمیت و اولویت، تعیین و نقشه ی عملیاتی طراحی، اجرا و ارزیابی آن تعیین و پیشنهاد می شود. بر این اساس استفاده از اینستاگرام، وب سایت و لینکدین می تواند اولویت های مهم شرکت جهت تبلیغات باشند و سپس برای هر یک از آنها یک نقشه یا برنامه ی عملیاتی برای مدت زمان مشخص یک تا 3 ساله تهیه می شود که در این برنامه یا کاربرگ ها( به طور مثال برای اینستاگرام)؛ عنوان صفحه، بیو یا توضیحات آن، تقویم تولید محتوا، تعداد و انواع پست ها یا محتواهای متنی، صوتی و ویدئویی، لایو، استوری، ریلز، igtv ، زمان انتشار، هزینه تهیه محتوا، افراد تولید کننده ی محتوا و سایر مباحث پیش بینی و پیشنهاد می شود و مسلماً این مدل برنامه های اجرایی به کسب و کار مورد نظر در جهت دستیابی سهل تر به اهداف بازاریابی کمک شایانی خواهد کرد و نوعی برتری رقابتی نیز در بازار برای آن ایجاد می کند.

لذا براین اساس تهیه مارکتینگ پلن مزایای ذیل را برای یک کسب و کار به ارمغان می آورد :

• باعث می شود مدیران سهل تر تصمیم گیری کنند
• باعث کاهش هزینه های کسب و کار می شود
• باعث هدفمندی کسب و کار می شود
• باعث تمرکز بیشتر کسب و کار می شود
• باعث افزایش مشتریان، فروش بیشتر و سود بیشتر می شود
• باعث تمایز و یا مزیت رقابتی می شود
• باعث می شود کسب و کار به بیراهه نرود و در مسیر اصلی خود حرکت کند
• باعث تحقق اهداف بازاریابی کسب و کار می شود
• باعث روان تر و ساده تر شدن کارها می شود

در پایان ذکر این نکته ی مهم ضروری است که هم بیزنس پلن و هم مارکتینگ پلن باید ساده، قابل فهم و قابل اجرا باشند، به ویژه مارکتینگ پلن که اجرا و ارزیابی صحیح آن حائز اهمیت زیادی است.

نویسنده: احمد دیناری؛ مشاور و سخنران حرفه ای سرمایه گذاری گردشگری

♣ چنانچه این یادداشت مورد پسند شما بوده، لطفا آن را منتشر کنید ♣