اقامتگاه های بومگردی به طور رسمی از شهریور سال 1394 و بر اساس مصوبه هیأت وزیران در فهرست تأسیسات گردشگری ذیل ماده یک آیین نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، نرخ گذاری و نظارت بر تأسیسات گردشگری کشور قرار گرفتند و متعاقب آن در سنوات بعد ضوابط و مقررات صدور مجوزبهره برداری، ارزیابی و درجه بندی اینگونه تأسیسات گردشگری به ادارات کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استانها برای اجرا ابلاغ شد.
ایجاد اشتغال پایدار روستایی و عشایری، افزایش امید به زندگی در روستاها و مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها، از جمله مهمترین اهداف تعیین شده برای حمایت از توسعه ی این قبیل تأسیسات گردشگری است و طی سنوات گذشته علاقه مندان بی شماری ازروی آگاهی یا ناآگاهی پای در مسیر سرمایه گذاری درآن نهاده و فراز و نشیب های بسیار تجربه کرده و می کنند.
در این ارتباط طبق شواهد، قراین و بررسی های من، 3 اشتباه رایج در مسیر سرمایه گذاری این تأسیسات گردشگری رخ نمایی می کند که نه تنها اصل سرمایه ی برخی علاقه مندان و سرمایه گذاران را به خطر انداخته، بلکه آنها را با چالش های جدی و جبران ناپذیر مواجه نموده است.
لذا پیشنهاد می شود تازه وارد ها و کسانی که قصد ورود به این عرصه ی جذاب سرمایه گذاری گردشگری را دارند، حتماً به نکاتی که در ادامه بازگو خواهم کرد توجه و اهتمام جدی داشته و در مسیر اصلاح آنها گام بردارند. بدیهی است در غیر اینصورت چیزی جز شکست و ناامیدی در انتظارشان نخواهد بود.

1. کیفیت فدای کمیت :
صدور مجوزهای بی رویه در مناطق روستایی که اغلب یا فاقد ظرفیت های لازم و کافی گردشگری هستند و یا در مسیرهای گردشگری واقع نشده و از مکانیابی مناسبی نیز برخوردار نیستند و در برخی موارد به واسطه ی فشارها، اصرار و پیگیری علاقه مندان و یا مدیران دستگاههای حاکمیتی در استانها و شهرستانها همچون استانداری ها، فرمانداری ها و بخشداری ها مجوز فعالیتشان صادر می گردد، همچنین تزریق یکباره ی تسهیلات کم بهره و انگیزاننده بانکی نیز مزید بر علت شده و نتیجه چنین اقدامات و رویکردهای اشتباه باعث رخ نمایی تعداد زیادی اقامتگاه بومگردی بی کیفیت و فاقد جذابیت های لازم در اقصی نقاط کشور شده است. اقامتگاه هایی که چه از نظر نما ، منظر و معماری و چه از نظر کاربری ها، فضاها و امکانات، کمتر ارتباطی با این قبیل تأسیسات و ماهیت وجودی آنها دارند و اغلب بهره برداران آنها نیز فاقد شناخت لازم و کافی از صنعت گردشگری و کسب و کارهای آن،رویه ها و ملاحظات سرمایه گذاری در این صنعت و همچنین مهارتهای لازم برای مدیریت و بهره برداری مؤثراین قبیل کسب و کارهای گردشگری هستند و ورودشان به این حوزه کاملا احساسی و عاری از هرگونه مشورت گیری و امکانسنجی اقتصادی بوده است . لذا این کیفیت کارهاست که نزد جامعه و مخاطبان اینگونه تأسیسات گردشگری خلق ارزش می کند نه کمیت.
2. عدم توجه کافی به جامعه میزبان (محلی)
انتخاب مکان مناسب سرمایه گذاری در فضاهای شهری و روستایی دارای قابلیت های گردشگری لازمه ی کسب و کار بومگردی است اما برای موفقیت در آن کافی نیست و بر اساس اصول و قواعد جهانی گردشگری، توسعه ی گردشگری بدون توجه به جامعه ی محلی، طرحی شکست خورده و بیهوده است و این اصلی بدیهی و پایه در صنعت گردشگری می باشد.
لذا چنانچه ورود شما به این عرصه باعث انسجام و همبستگی بیشتر در مقصد و تقویت اقتصاد و فرهنگ محلی ساکنین نگردد، به طور حتم با مقاومت ایشان مواجه شده و نیل به اهداف از پیش تعیین شده ی سرمایه گذاری برای شما غیرممکن گردیده و با چالش های جدی در مسیر پیش رو مواجه خواهید شد.
پر واضح است که آشنایی با فرهنگ، آداب و رسوم، آیین ها، گویش و سایر ویژگی های فرهنگی جامعه ی میزبان و به مشارکت گرفتن آنها در منافع اقتصادی ناشی از فعالیتتان و تعامل دوسویه و مؤثر با اعضای شورا و دهیاران، نقش تعیین کننده ومهمی در موفقیت شما و کسب و کار بومگردی تان خواهد داشت.
3. وابستگی شدید به تسهیلات بانکی
اساساً شروع کسب و کار با وام بانکی ولو با بهره ی پایین، خطایی استراتژیک محسوب می شود وکمتر بانکی هم بدون آورده مالی لازم و پیشرفت فیزیکی مناسب از پرداخت تسهیلات آن هم تسهیلات بانکی کم بهره به شما استقبال خواهد نمود. لذا با توجه به حجم پایین سرمایه گذاری در اقامتگاه های بومگردی (چه ایجادی و چه تبدیلی که البته در مورد اخیر حجم سرمایه گذاری کمتری مورد نیاز است)پیشنهاد می شود وسوسه نشوید و با آورده ی مالی خود(در صورت وجود) پروژه را آغاز و به پایان برسانید و برای دوره ی بهره برداری نیز سرمایه درگردش کافی جهت مدیریت هزینه های جاری و بعضاً پیش بینی نشده در نظر بگیرید. حالت دوم این است که حداقل 70 درصد از حجم سرمایه گذاری پروژه را خود تأمین کنید و فقط برای 30 درصد از آن درخواست تسهیلات نمایید تا ضمن تکمیل و تجهیز به موقع اقامتگاه، در زمان بهره برداری توان پرداخت اقساط تسهیلات را داشته باشید. بدترین حالت ممکن نیز وابستگی شدید شما و پروژه تان به حداقل 70 درصد تسهیلات است و این موضوع شما را در معرض آسیب هایی همچون تأخیر در تکمیل و بهره برداری از پروژه، چالش های ناشی از پرداخت اقساط تسهیلات دریافتی در حین ساخت یا تکمیل پروژه و احیاناً عدم استقبال بانک ها از پرداخت چنین تسهیلاتی قرار خواهد داد.
لذا قبل از سرمایه گذاری در این رسته ی جذاب گردشگری، چشم و گوش خود را به خوبی باز کنید و بی گدار به آب نزنید تا اصل سرمایه ی شما به خطر نیافتد و بتوانید انرژی مثبت ناشی از طعم شیرین کارآفرینی در صنعت گردشگری را به مخاطبان و گردشگران ورودی به اقامتگاه خود منتقل نمایید.
نویسنده : احمد دیناری؛ مشاور و سخنران حرفه ای سرمایه گذاری و بازاریابی گردشگری
دوم اسفند 1401